गैंडाकोट-दाउन्ने सडकखण्डमा किन हुन्छ धेरै दुर्घटना ?

सुवास पण्डित

चितवन । नवलपुरको देवचुली नगरपालिका १६ का सूर्य न्यौपाने प्रायः भरतपुर, रजहर, कावासोती आउने जाने गरिरहन्छन् । आफैंले सवारी चलाउने न्यौपानेलाई यो सडकमा कहाँ कतिबेला दुर्घटनामा परिने हो भन्ने चिन्ताले यात्रा अवधिभर सताउने गर्दछ । यो सडकखण्डमा दिनदिनै जस्तो हुने दुर्घटना, घाइते र मृत्युका समाचार उनले सुन्दै आएका छन् । कतिपय अवस्थामा देख्दै पनि । उनी भन्छन्- सवारी चलाउँदा झसङ-झसङ हुन्छु, डर लाग्छ । दायाँ-बायाँबाट कसैले आएर ठक्कर दिन्छ की भन्ने तनावमात्रै हुन्छ ।

न्यौपानेको जस्तै यात्रा अवधिभर यो सडकखण्डमा तनाव हुने गुनासो गरे नवलपुरका पत्रकार विजय चालिसले पनि । उनी मोटरसाइकलमा गैंडाकोट-कावासोती गरिरहन्छन् । यो सडकखण्डमा हुने दुर्घटनामा समाचार आफैं लेख्छन् र एफएममा पढ्छन् पनि । यो सडकखण्ड चालिसेलाई पनि अति नै जोखिमपूर्ण लाग्छ ।

विगत केही महिनाका तथ्यांकहरु हेर्ने हो भने, गैंडाकोट-दाउन्ने सडकखण्डमा दर्जनौं मानिसहरुले दुर्घटनामा ज्यान गुमाएका छन् भने, त्यसको तीन गुणा बढी घाइते भएका छन् । जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय नवलपुरले दिएको जानकारी अनुसार साउन महिनामा ७ जना, भदौमा ४ जना, असोजमा १३ जना, कात्तिकमा १६ जना र मंसिरमा ६ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । पुसको पाँच गतेसम्म २ जनाले ज्यान गुमाए भने, दुई दर्जन घाइते भए ।

ज्यान गुमाउनेमा अधिकांश मोटरसाइकलमा यात्रा गर्नेहरु छन् । प्रहरीका अनुसार गम्भीर घाइते हुनेमा भदौमा ३, असोजमा २१, कात्तिकमा १८, मंसिरमा ८ जना छन् । करीव १२० भन्दा बढी साधारण घाइते भएको जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय नवलपुरले जनाएको छ ।

किन हुन्छ अधिक दुर्घटना ?

गैंडाकोटदेखि दाउन्नेसम्मको ७० किलोमिटर पूर्वपश्चिम राजमार्ग गण्डकी प्रदेशकै सबैभन्दा बढी दुर्घटना हुने क्षेत्रमा पर्दछ । हरेक दिन साना-ठूला दुर्घटना यहाँ भैरहने प्रहरीको भनाइ छ । तीन नगरपालिका र एक गाउँपालिका यो राजमार्गको आधार क्षेत्रमा पर्दछन् । साँघुरो सडक, बीचमा जंगल, बढ्दो सहरीकरण, राजमार्ग केन्द्रित आवास निर्माण, सवारी साधनको अधिक चाप, अनुमति विना सवारी सञ्चालन, चालकहरुको लापरवाही र तीव्र गतिलाई प्रहरीले दुर्घटनाको प्रमुख कारण मानेको छ ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालय नवलपुरका प्रमुख रमेश थापाले पिकआवरमा राजमार्गमा एक मिनेट सवारी रोक्दा एक सयदेखि १२० सम्म सवारी साधन रोकिने जानकारी दिए । ‘सवारीको चाप अधिक छ, चालकको ओभर स्पीड उस्तै छ,’ एसपी थापाले भने, ‘दुर्घटना बढाउनुमा साँघुरो सडक र राजमार्ग वरपर केन्द्रित वस्ती विकास प्रमुख कारण हो ।’

दाउन्नेको उकालोमा बिग्रिने सवारी साधनहरुलाई तत्कालै हटाउने साधन पनि नभएकाले कतिपय दुर्घटनाहरु भएका छन् ।

ग्रामिण भेग जाने र आउने सहायक सडकहरु पनि राजमार्गसँग अधिक जोडिएका छन् । ७० किलोमिटर हाइवेमा तीव्र गतिमा विकास हुँदै गएका सहरहरु गैंडाकोट, मुकुन्दपुर, भेडाबारी, रहजर, दलदले, प्रगतीनगर, कावासोती, डण्डा, चोरमारा, आरुणखोला र दुम्कीवास छन् । यी सबै हाइवे केन्द्रित छन् । ‘विकसित देशहरुमा राजमार्गको निश्चित दूरीसम्म सहर वा बस्ती बसाउन पाइँदैन, तर नेपालमा हाइवे अतिक्रमण गरेर घर बनाउँदा खुसी हुने जनता र नियमन गर्न कमजोर राज्य संयन्त्र छ,’ स्थानीय सुर्य न्यौपानेले भने, ‘राजमार्गमा मानिसको चाप बढेपछि दुर्घटना त हुने नै भयो ।’

विषेशगरी जाडोको समयमा अधिक मात्रामा हुस्सु र कुहिरोका कारणले पनि यहाँ दुर्घटना हुने गरेको प्रहरी बताउँछ । राजमार्गको थुम्सी र चोरमारामा जंगल छ । ‘जंगल क्षेत्रमा सवारीको गति बढी हुन्छ । त्यही स्पीड बजारमा पनि खोज्ने चालकहरुको मुड बन्छ र दुर्घटना हुन्छ,’ जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय नवलपुरका प्रमुख युवराज भण्डारीले भने, ‘ट्राफिकको सीमित स्रोत र साधनबाट मात्रै दुर्घटना कम हुन सक्दैन ।’

लामो दुरीका सवारी साधनका लागि नवलपुर प्रहरीले कावासोतीमा ‘रिफ्रेस सेन्टर’को स्थापना पनि गरेको छ । राति ११ बजेदेखि विहान तीन बजेसम्म यहाँ अनिवार्य सवारी साधन रोकेर चालकलाई विश्राम गराउने काम हुने एसपी थापाले बताए ।

नारायणगढ-बुटवल सडकखण्डलाई चार लेनको बनाउने तयारी पनि भैरहेको छ । सडक चार लेनको बनाएर लोकल रुटसमेत निर्धारण गर्न सके हाइवेमा ‘डिस्टर्बेन्स’ कम हुने प्रहरी प्रमुख थापाको धारणा छ ।

‘हिट एण्ड रन’को समस्या

गैंडाकोट-दाउन्ने सडकमा सवारी साधनहरुले ठक्कर दिएर भाग्ने गरेका छन् । कतिपय अवस्थामा कुन सवारी साधानले ठक्कर दियो र भाग्यो भनेर प्रहरीलाई अनुसन्धान गर्न पनि समस्या छ ।

प्रहरीको नेटवर्क भएपनि सवारी साधनको पहिचान हुन नसक्दा समात्न समस्या हुने गरेको प्रहरी प्रमुख एसपी थापाले बताए । ‘विषेश गरी रातिको समयमा हामीलाई निकै समस्या भएको छ, कुन सवारीले ठक्कर दियो र भाग्यो भन्ने नै पत्तो हुँदैन’, एसपी थापाले भने ‘अनुसन्धानमा समस्या भएको छ ।’

उनले प्रमुख जिल्ला अधिकारी र स्थानीयतहका प्रमुखहरुसँग रातको समयमा समेत सवारी साधनको पहिचान हुने गरी सिसिटिभी राख्नेबारे छलफल भएको बताए ।

onlinekhabar.com मा प्रकाशित