समुदाय सशक्तिकरण ,जीविकोपार्जन विकास तथा स्वास्थ्य कार्यक्रमको अनुगमन

ज्ञानु पंगेनी

नवलपुर , ६ असार

असल छिमेकी नेपालले नवलपुरको कावासोती नगरपालिका र मध्यविन्दु नगरपालिकामा संचालन गरेको समुदाय सशक्तिकरण तथा जीविकोपार्जन विकास तथा स्वास्थ्य कार्यक्रमको शुक्रवार अनुगमन गरिएको छ ।

जिल्ला समन्वय समितिका उपप्रमुख शारदा बिक , कावासोती नगरपालिका प्रमुख चन्द्र कुमारी पुन , मध्यविन्दु नगरपालिका उपप्रमुख ओम कुमारी महतो , कावासोती नगरपालिका वडा नम्बर १७ का वडा अध्यक्ष छविलाल महतो , मध्यविन्दु नगरपालिका ५ का वडा अध्यक्ष नमकान्त पाठक , गैह्र सरकारी महासंघका देवीसरा पुलामि , पत्रकार लगायतको टोलीले कावासोती नगरपालिका वडा नम्बर १५ शेरगञ्ज , वडा नम्बर १७ बरौलीटार र सेतापानी , मध्यविन्दु नगरपालिका वडा नम्बर ५ दाउनबारी र वडा नम्बर १ को सेतापानीमा परियोजना मार्फत् महिला समूहले संचालन गरेको कामहरुको अनुगमन गरिएको हो ।

समुदाय सशक्तिकरण तथा जीविकोपार्जन विकास तथा स्वास्थ्य कार्यक्रम मार्फत् यी स्थानहरुमा महिलाहरुको समूह बनाएर सचेतना तथा महिलाका लागि आत्मनिर्भर हुने र समुदायको विकास लागि विभिन्न काम भएका छन ।
मध्यविन्दु ५ को दाउनबारीमा उन्नती र सहनशिल महिला समूह गठन गरेर मासिक बचत गर्ने , सरसफाई गर्ने , शिप मुलक तालिम लिएर साना ब्यवसाय संचालन गरेर महिलाहरु आत्मनिर्भर भएको महिला समूहका सदस्यहरुले बताए ।

संस्थाले सिलाकटाई तालिम दिएपछि स्थानीय सीता बंशी ठकुरीले विगत एक वर्षबाट आफ्नै ठाउमा टेर्लर संचालन गर्दै आएको बताईन । संस्थाबाट तीन महिनाको तालिम लिएर ब्यवसाय सुरु गरेको र अहिले राम्रोसंग चलिरेको र आम्दानी पनि राम्रो भएको उनले बताईन ।
यस्तै यहाका महिलाहरुले संस्थाको परिक्रमा कोषबाट सुलभ ब्याजदरमा ऋण लिएर किराना पसल , बाख्रा पालन , भैसी गाई पालन , तरकारी खेती , केरा खेती समेत गर्दै आएको उन्नती समूहकी सचिव जोगमाया महतोले बताईन ।
यसैगरी मध्यविन्दु १ र कावासोती १७ मा पर्ने सेतापानीमा पनि महिलाहरुले समूह गठन गरेर बचत गर्ने , महिलाहरुलाई सहूलियतमा ऋण उपलब्ध गराएर आत्मनिर्भर हुन सहयोग गर्ने गरेको बताए । संस्थाबाट सेतापानीमा खानेपानीको ईनार बनाउन र ट्वाईलेट बनाउन , फोहोर संकलन गर्ने रिङ्ग सहयोग भएको शक्तिशाली बचत समूहकी अध्यक्ष उमाकान्ती बिकले बताईन ।
यसैगरी कावासोती नगरपालिका वडा नम्बर १५ मा पनि महिला समूहले संस्थाको परियोजनामा आबद्ध भएर धेरै काम गर्न सफल भएको बताए । महिलाहरुले उद्घोषण तालि , प्रतिवेदन, प्रपोजल लेखन तालिम पाएर अहिले ठूला ठूला कार्यक्रममा गएर मञ्चमा उचिएर बोल्न सक्ने भएको बताए । महिला भवन निर्माण गर्न सफल भएको , झोला बनाउने तालिम लिएपछि अहिले वडा नम्बर १५ लाई पलाष्टिक मुक्त क्षेत्र घोषणा गर्न लागेकाले महिलाहरु मिलेर कपडाको झोला बुनेर आम्दानी गर्न समेत सफल भएको पुष्पा मर्दनियाले बताईन ।

यस्तै कावासोती १७ को बरौलीटारमा पनि सक्रिय महिला समूह गठन गरेर सामूहिक रुपमा बचत गर्दै आएको , विपद ब्यवस्थापन तालिम पाएकाले समुदायमा विपदमा परेकालाई समूहले विभिन्न समयमा सहयोग समेत गर्दै आएको महिलाहरुले बताए ।

अनुगमनका क्रममा महिला समूहसंगको छलफलमा बोल्दै जिल्ला समन्वय समिति नवलपरासी पूर्वका उपप्रमुख शारदा बिकले महिला समूह मिलेर समाजमा ठूलो परिवर्तन ल्याउन सकिने भएकाले महिलाहरु कुनै पनि काममा पछि पर्न नहुने बताईन । महिलाले घर , खेत , बालबच्चा सबैको जिम्मेवारी पुरा गरेर पनि समुदायका लागि समेत काम गरेको देख्दा आफुलाई निक्कै खुसी लागेको भन्दै निरन्तर रुपमा यस्ता काममा लाग्न आग्रह गरिन ।

यस्तै कावासोती नगरपालिका प्रमुख चन्द्र कुमारी पुनले महिला सशक्तिकरणमा असल छिमेकी संस्थाले राम्रो काम गर्दै आएको बताईन । ग्रामिण र पिछडिएको क्षेत्रका महिलालाई संगठित बनाएर समाज परिवर्तन र आत्मनिर्भर गराउने काम सजिलो काम नभएको भन्दै प्रमुख पुनले अब दिर्घकाली आयआर्जनको बाटोमा महिलाको बजेट नगरपालिकाले बिनियोजन गर्ने बताईन । साना तिना र थोरै थोरै बजेट बाड्ने कामको अत्य गर्दै नगरपाकिलाले अब महिलाका लागि सिटिभटीबाट मान्यता प्राप्त प्रमाणपत्र दिने गरि लामो समयको शिपमूलक तालिम प्रदान गरिने बताईन । शिपमूलक तालिमबाट महिलाहरुले आयआर्जन गर्न सक्ने र आत्मनिर्भर बनाउने गरेर नगरपालिकाले काम गर्ने बताईन ।

यसैगरी मध्यविन्दु नगरपालिका उपप्रमुख ओम कुमारी महतोले स्थानीय तहको नजर नपुगेका ठाउमा गैह्र सरकारी संस्थाबाट महिलालाई संगठित गरेर सशक्तिकरण गर्ने काम गरेकोमा असल छिमेकीलाई धन्यवाद दिईन । उनले महिला र बालबालिकाको शिक्षा र स्वास्थ्य अवस्था ज्यादै कमजोर रहेकाले यसतर्फ पनि सरोकारवाला निकायले ध्यान दिन आवश्यक रहेको बताईन । २० वर्ष पुगेपछि मात्रै विवाह गर्नुपर्छ भन्ने सोचको विकास गर्न र समूदायमा हुने बालविवाह रोक्न समूहका महिलाहरुलाई आग्रह समेत गरिन ।